دو اصطلاح با كاركردهاي متفاوت
دو اصطلاح با كاركردهاي متفاوت: بررسي تمايزات "جوي كنار خيابان" و "شبكه جمع آوري آبهاي سطحي"
در حوزه مديريت آبهاي سطحي، اصطلاحات متعددي براي تركيب و سيستم‌هاي مختلف به كار مي‌روند. درك دقيق تفاوت‌هاي بين اين اصطلاحات براي طراحي، اجرا و نگهداري سيستم‌هاي زهكشي ضروري است. در اين مقاله، به بررسي دو اصطلاح رايج اما با كاركردهاي متفاوت، يعني «جوي كنار خيابان» و «شبكه جمعآوري آبهاي سطحي»، مي‌پردازيم و با تبيين نقش و عملكرد هر يك، تمايزات اساسي بين اين دو مفهوم را روشن مي‌سازيم.
«جوي كنار خيابان»: جمعآوري موضعي و هدايتي
اصطلاح «جوي كنار خيابان» كه گاهي به آن «گاتر» نيز گفته مي‌شود، به يك كانال كم‌عمق مي‌شود و معمولاً روباز اطلاق مي‌شود كه در امتداد حاشيه خيابان‌ها، جاده‌ها، پياده‌روها و ساير سطوح نفوذناپذير شهري مي‌شود. وظيفه اصلي جوي كنار خيابان، جمعآوري موضعي آبهاي سطحي ناشي از بارندگي، موقعيت خيابان‌ها يا ذوب برف از سطح مجاور است. اين ساختار به عنوان اولين مرحله در سيستم مديريت رواناب شهري عمل مي‌كند و از تجمع آب در سطح معابر و ايجاد مانع در مقابله با مي‌نمايد.
جوي‌هاي كنار خيابان معمولاً داراي شيبي ملايمي در طول خود هستند تا آب جمعآوري شده را به سمت نقطه مشخصي هدايت كنند. اين نقاط مي‌توانند شامل ورودي‌هاي منهول (آبگيرها) باشند كه آب را به شبكه زيرزميني منتقل مي‌كنند، يا در مناطقي با تراكم ساختماني كمتر، ممكن است به طور مستقيم به كانال‌هاي بزرگتر روباز يا مسيل‌هاي طبيعي هدايت شوند. جنس جوي‌هاي كنار خيابان‌ها مي‌توانند متنوع باشند و به شرايط محيطي و طراحي بسته باشند، از بتن، آسفالت، سنگ فرش يا مواد پليمري ساخته شوند.
كاركرد اصلي جوي كنار خيابان، انتقال آب در مسافت‌هاي كوتاه و به صورت سطحي است. اين ساختار به تنهايي قادر به مديريت حجم بالاي رواناب در زمان بارندگي‌هاي شديد يا انتقال آب در مسافت‌هاي بلند نيست. بلكه نقش آن، جمع آوري آب از سطح مجاور و هدايت آن به سوي اجزاي اصلي تر سيستم جمع آوري آب هاي سطحي است.
«شبكه جمعآوري آبهاي سطحي»: سيستم يكپارچه مديريت رواناب
در مقابل، اصطلاح «شبكه جمعآوري آبهاي سطحي» به يك سيستم و يكپارچه اطلاق مي‌شود كه شامل مجموعه‌اي از ساختارها و تاسيسات مهندسي براي مديريت رواناب در سطح يك منطقه بزرگتر، مانند يك شهر، منطقه صنعتي يا منطقه بزرگ، مي‌باشد. اين شبكه نه تنها شامل جوي‌هاي كنار خيابان به عنوان اجزاي جمعآوري اوليه است، بلكه از لوله‌هاي زيرزميني با قطرهاي مختلف، كانال‌هاي روباز بزرگتر (پوشيده يا روباز)، دسترسي‌ها، ايستگاه‌هاي پمپاژ (در صورت نياز)، حوضچه‌هاي رسوبگير و ساير سازه‌هاي كنترلي ساخته شده است.
وظيفه اصلي شبكه‌آوري آبهاي سطحي، جمعآوري، انتقال، تصفيه (در صورت لزوم) و نهايتاً جمعآوري ايمن رواناب از سطح منطقه تحت پوشش است. اين قادر به مديريت حجم بسيار بيشتر از سيستم آب در مقايسه با جوي‌هاي كنار خيابان بوده و مي‌تواند آب را در مسافت‌هاي طولاني و زيرزميني يا از طريق كانال‌هاي بزرگ منتقل كند. طراحي اين شبكه‌ها نيازمند محاسبات دقيق هيدرولوژيكي، در نظر گرفتن توپوگرافي منطقه، ميزان بارندگي و پيش‌بيني حجم رواناب توليدي مي‌باشد.
تمايزات كليدي: نتيجه، عملكرد و اجزا
اصلي‌هاي بين جوي كنار خيابان و شبكه جمعآوري آبهاي سطحي در تفاوت عملكرد، ساختار پيچيدگي و عملكرد آن‌ها نهفته است.
- نقطه: جوي كنار خيابان يك موضع موضعي و محدود است كه آب را از سطح مجاور خود جمع آوري مي‌كند. در مقابل، شبكه جمع آوري آبهاي سطحي يك سيستم آسيب و يكپارچه است كه رواناب را از كل منطقه تحت پوشش مديريت مي‌نمايد.
- عملكرد: وظيفه اصلي جوي كنار خيابان جمعآوري اوليه و هدايت سطحي آب به سوي نقطه انتخاب است. در حالي كه شبكه جمع آوري آبهاي سطحي وظيفه جمع آوري، انتقال در مسافت‌هاي طولاني، كنترل جريان، بحراني احتمالي و نهايي را بر عهده دارد.
- اجزاء: جوي كنار خيابان يك ساختار نسبتاً ساده است. در مقابل، شبكه جمع آوري آبهاي سطحي از اجزاي متعدد و پيچيده مانند لوله هاي زيرزميني، كانال ها، منهول ها و سازه هاي كنترلي تشكيل شده است.
در واقع، مي‌توانم بگويم كه جوي‌هاي كنار خيابان، اجزاي تشكيل‌دهنده و ورودي‌ها به شبكه جمعآوري آبهاي سطحي هستند. آن‌ها نقش‌هاي واسطه‌اي را بين سطح زمين و سيستم اصلي مديريت رواناب ايفا مي‌كنند. عملكرد صحيح و كارآمد جوي‌هاي كنار خيابان براي عملكرد مطلوب كل شبكه است. گرفتگي يا عدم طراحي مناسب جوي‌ها مي‌تواند باعث تجمع آب در سطح و كاهش كارايي كل سيستم شود.
در نتيجه، تفاوت گريل و گاتر يا تفاوت بين "جوي كنار خيابان" به عنوان يك ساختار جمعآوري موضعي و "شبكه جمعآوري آبهاي سطحي" به عنوان يك سيستم جامع مديريت رواناب، براي مهندسان، شهرسازان و مسئولين مديريت شهري از اهميت بالايي برخوردار است. طراحي و اجراي سيستم‌هاي سيستم‌هاي آبهاي سطحي نيازمند توجه به عملكرد و عملكرد صحيح همه اجزا، از جوي‌هاي كنار خيابان‌هاي گرفته شده تا شبكه‌هاي زيرزميني و خروجي‌هاي نهايي، مي‌شود تا از بروز مشكلات ناشي از كنترل جلوگيري از جلوگيري و محيط زيست شهري سالم و ايمن حفظ شود.
برچسب: ،